Beşikdən məzara

Heç nə əbədi deyil, hər şey müvəqqətidir...

Həyatın özü olduğu kimi, içindəki heç bir şey də əbədi deyil. Biz də bu həyatın qonaqlarıyıq. Kimimiz çox qalırıq, kimimiz də az. Hər birimiz əvvəl axır nədən yaranmışıqsa o na da qayıdırıq. Bu dünyada hər bir şey müvəqqətidir. Sevincimiz, kədərimiz, nifrətimiz, sevgimiz, aldığımız nəfəs belə... Çünki, o da bir gün tükənəcək...

Həyat beşiklə məzar arasındakı sınaq müddətidir və heç də hər kəs bu sınaqdan layiqincə çıxmağı bacarmır. İnsan hər zaman xoşbəxtliyi hardasa, nədəsə axtarır, lakin başa düşmür ki, yaşamaq özü xoşbəxtlikdi.

Hansınız səhər gözünü açdığında bunu dünyaya təkrarlayırsənız: "Bu gün xüsusi bir gün, çünki mən bu gün də yaşayıram. Gözlərim açıq, ilk nəfəsimi şüurlu bir şəkildə çəkdim içimə. Bu gün xüsusi bir gün, bəli, bu gün mənə bir gün daha yaşama şansı verildi..."

İnsan daima çalışır.. Nə isə bir şey əldə etməyə çalışır.  Lakin bu dünyada ona nə qalır görəsən? Əlbəttə ki, heç nə! Bir gün özü də heç olur...  Niyə insan yalnız səhv edəndən sonra səhvini başa düşür? Niyə insan əlindəkiləri vaxtında dəyərləndirməyi bacarmır?  Niyə kiminsə yoxluğunu hiss eliyəndən sonra onun qədrini bilirik? Həm də ən maraqlısı odur ki, əksəriyyətimiz bunu dərk edə-edə edirik. Niyə kiməsə qəhrəmanlıq ancaq ölümündən sonra verilir? Amma niyə? Bu insan psixologiyasından irəli gəlir yoxsa....?

İnsan həyatında nə problemlər var... Amma, biz hər hansı bir işimiz yolunda getmədi deyə bütün günümüzü o gözəl ruhumuza və bədənimizə əzab çəkdirməklə keçiririk.

Yaxşı, bu həyata nə vaxt gülümsəyəcəksən? Nə vaxt özün üçün bir şeylər edəcəksən? Ən sevdiyin çiçəyi niyə hələ başqalarından gözləyirsən? Bu gün özünə niyə o çiçəyi almırsan? Niyə bir səhər təbiətin oyanışına özünü şahid etmirsən? Unutma ki, bu həyatı gözəlləşdirəcək olan da, çəkilməz hala gətirəcək olan da sənsən. Əsla başqalarını günahlandırma...

Elə bir insan yoxdur ki, o, “kaş” sözünü işlətməsin. Hər birimizin həyatında “kaş”lar istənilən qədərdir. Üzə vurmasaq da, peşman olduğumuz, heyfsləndiyimiz çox şey olub. Amma, nə fayda? Zamanı geri qaytara bilərikmi? Nəyisə dəyişə bilərikmi?

Hər gün insan üçün yeni bir həyatdır. Bu həyatdan da zövq almaq üçün qarşıda bir məqsəd olmalıdır. Prinsipsiz, məqsədsiz bir həyat bir heçdir çünki... yaşanmış bir boşluqdur sadəcə...

Ömrümüz qısa olsa da, unutmayaq ki, YAŞADIĞIMIZ HƏR AN BİR ÜMMANDIR.

Artıq hər səhər ürəyinə böyük gülümsəmələrlə dolu bir nəfəs al və bütün gün verdiyin hər nəfəsin içinə bu gülümsəmələrdən qataraq, ətrafındakı bütün canlı varlıqları, varlığından xəbərdar et. Həyata boş yerə gəlib və boş yerə getmə. Unutma sən bu dünyada başlı-başına bir həyatsan və buna görə belə varlığın çox xüsusidir.....

“Beşikdən Məzara” adlı – yerdəyişməsi trayektoriyasına bərabər olan bu yolda çalış öz izini qoy. Ancaq unutma ki, başqasının yolu ilə gedənlərin izi olmur...

Мусор на улице

Вот сижу и думаю, зачем люди бросают мусор на улице, не в урну, а на землю, по-свински? Неужели сложно донести мусор до урны? Неужели не хватит сил и терпенья преодолеть эти мучительные несколько метров?

Давайте разбираться. Скорее всего, эти люди дома у себя мусор на пол не кидают, а идут и выбрасывают. Получается, что люди мусорят там, где им не придётся убираться. Такие суки-эгоисты, подкидывающие падлянку дворникам (да и, в принципе, всем нам, всё-таки жить в чистоте как-то приятнее). Или очень ленивые, хотя тут много усилий то не потребуется…  Кто-то кидает мусор в сторону мусорки, редко попадает в саму урну, но это уже чуть лучше, чуть ближе к званию «культурный человек».

Со стороны это конечно смотрится дико. Но ведь не все люди так поступают. А может есть какой-нибудь свинский ген?:) Или это болезнь? Кто-то скажет, что у этих людей родители хреново относились к вопросу воспитания, но неужели взрослый, с виду психически здоровый человек не сможет исправить огрехи некачественного воспитания?

Это тоже всего лишь одна из кучи фантазий, появляющихся у меня в голове…  

Xalq`ım - 2

Bu yazını yazmaq 3 aydır ağlımdadı. Amma, bir işi görmək üçün "deadline" sisteminə o qədər öyrəşmişəm ki, özümə hansısa axrıncı tarix nəzərdə tutmadan bir çox planımı belə uzada bilirəm. Bu çox pis bir haldır. Ona görə də bu günü seçdim yazmaq üçün.

Bu gün Xarkova gəlməyimdən  bir həftə keçir. Harasa gedəndə ilk günlər həmişə boşluq olur. Ortada olursan - nə Bakıda, nə də hansısa başqa şəhərdə. Sadəcə uçuşdan yorğun beynin bir müddət dincəlmək istəyir. Təzə şəhərdə olduğunu və öz şəhərindən daha bir dönəmlik uzaq düşdüyünü dərk etməyə başlamadan dincəlmək. Belə anlarımda həmişə yazıram. Dəftərə, telefon notlarına, twitterə, fərqi yoxdu. Əsas yazmağa yer olsun. Rahat yazmaq istəyəndə bloga yazıram. Blog isə sonsuz boş vərəqlər kainatı kimi gəlir mənə. Burada yazanda "tez-tez twit yazıb insanların timeline`nını doldurmayım" və ya "nə qədər fikirlərimi özüm yazıb özüm oxuyacam" fikirləri adamı narahat eləmir. Bura giriş sərbəstdir və bura sənin fikirlərinin tarixə çevrilməsinin ən yaxşı yollarından biridir (həmişə yazdıqlarımı ya itirirəm, ya da itirmək istəyirəm). Blog yazmaq tamamilə yazma ehtiyacını ödəmək kimi gəlir mənə. Bilmirəm, bəlkə getdikcə bu haqda fikirlərim dəyişəcək...

Yazımın bu hissəsi giriş xarakteri daşıdığı üçün indidən deyimki, başdan axıra kimi azərbaycanca yazmağa çalışacam. Hərdən “çox zəngin” dilimizdə “ekvivalent”ini tapa bilməyəcəyim sözləri elə “ekvivalent” sözü kimi dırnağa alıb başqa dildə yaza bilərəm. Çünki, Yesenin demiş, - "Я пишу, как дышу ". Yəni yalandan süni şəkildə bütün qrammatik qaydalara uymaq məqsədilə yazsam, bu doğurdan da mənim fikirlərim və mənim nitqim olmayacaq. Ona görə də arada rus, ingilis dillərindən (ispan da ola bilər) istifadə edəcəyimi indidən təxmin edə bilirəm.

Həmişə insanların əslində görmək istədikləri işlərlə məşğul olmalarının, oxumaq istədikləri kitabları oxumalarının tərəfdarıyam. Dünyada o qədər iş var ki, o qədər sahə var ki. Amma, niyəsə Azərbaycanda əksəriyyət hüquqçu və ya programist olmaq istəyir. Çünki, daha çox pul, daha çox hakimiyyət istəyirlər. “Niyə insanlar bu qədər eyniləşməyə meyilidir?” soruşmayacam, çünki bunun cavabı mediadır. İstər klassik, istər sosial media. Biz bunun fərqində olmadan media fikirlərimizin formalaşmasında ən böyük rolu oynayır. İnsanlar elə bilirlər ki, doğrudan da brand`lərdən xoşları gəlir, ya da ki, Gucci`nin o üç rəngi doğrudan da ideal seçilib və ya bir bilərzik Tiffany`dəndirsə onun dizaynı mütləq fərqlidi və o pulu ona verməyə dəyər. Elə bilirlər böyük maşınlar insanı cazibədar göstərir və sarışın qızlar ən gəşəngləridi. Elə bilirlər bahalı telefonlarımız olmasa yaşaya bilmərik, çünki, gözümüzlə görürük ki, bu telefonlar əslində çox rahatdı, çünki, çox sürətlidi. Bəlkə də bu sistemin günahı deyil. İnsanlar daha sürətli həyat istəyir, ona görə bu yüksək texnologiyalar icad edilir. Amma, hər halda kütləvi informasiya vasitələri insanın buna inanmağını asanlaşdırır.

Bizim dövrümüzdə qeyri-səmimilik çoxdu və yaxud səmimilik anlayışının içi boşalıb. Nədir ki, səmimilik? Televizor deyir ki, Paulo Coelho ən çox satılan yazıçıdı, hamı qaçıb onun kitablarını alır, turizm şirkətləri deyir, Paris gözəl şəhərdi, millət Eyfel qülləsinin qabağında şəkil çəkdirmək üçün ora gedir, reklamlar deyir ki, qolları güclü oğlanlar daha cəlbedicidi, taxtalaşmaqda olanlar həyatını sport zallarda keçirir. Təzəlikcə də sağlam qidalanmaq dəbə minib. Hər kəs sağlam qidalanır. Halbuki, 10 il əvvəl McDonald`s dəbdəydi və həmin, indi sağlam qidalanan “dəryalar” həyatını burgerlərlə keçirirdi. Və eyni şəkildə indi deyiləndəki, “Luvr muzeyində şəkil çəkdirmə, çox primitiv görünərsən!”, faciə orasındadır ki, bunu eşidənlərdən heç kəs oralara yolu düşsə şəkil zad çəkdirmir. Çünki öz fikirləri yoxdu, çünki, səmimi deyillər. Çünki artıq Facebook`a şəkil qoymaq olmaz, axı heçkəs qoymur. Artıq Twitter`də ağıllı twitlər yazmaq daha cool sayılır. Sayılır… Hə, hə, sayılır…Ay daaa, kim sayır ki? Sayan var, əlbəttə ki. Həyatını başqalarının həyatına sərf edərək keçirənlər var. Yadıma gəlmir kim, amma, kritiklərdən biri deyirdi ki, “texnologiya əsri texnoloji ağlın inkişaf etməsi və intelektin zəifləməsinə səbəb olur”. Belə fikirləri oxuyanda inanmaq istəmirəm, amma, yuxarda göstərdiyim kimi misallar çoxdu, həddən artıq…

Kaş ki, insanlar robotlaşmasa, kaş ki, doğurdan istədikləri işlərlə məşğul olsalar, kaş ki, hamı kimi olmaq cool olmaq sayılmasa. Təsəvvür edirsiniz nə dərəcədə rəngarəng olardı dünya... Hər kəs fərqli, hər şey əla.

Mən Ukraynaya uşaqlıqdan tanıdığım, futboldan olan yoldaşım – Elşənlə gəlmişəm. Bura gəlməmişdən əvvəl 3 gün də Moskva da onun evində qaldım. Ukraynada isə bir vaxtlar bizmlə eyni komandada oynayan Xarkovdan olan yoldaşımızın evində qalırıq. Oğlan valideynlərinə “Bakıdakı dostlarımı bir aylıq bura  çağırmaq istəyirəm” deyincə müsbət cavab almış, hələ üstəlik uşaqlar rahat əylənsin deyə valideynləri yığışıb bir aylıq İtaliyaya gediblər. 20 və 18 yaşlı bacı-qardaş qonaq qəbul eləmək üçün tam sərbəst buraxıblar. Təsəvvür edin, belə bir şey Azərbaycanda ola bilər? Valideyn uşaqlarını evdə qoyub istirahətə getsin, hələ bir qapıdan çıxanda da “sizə xoş əyləncələr” desin. Mümkün olan bir şey deyil. Bura gələn günün səhəri oğlan ən yaxın dostlarını, girlfriend`ini yığıb saat 21-dən sonra evdə mini randevu təşkil etmişdi. Bir dost çevrəsində biri fotoqraf, digəri arxeoloqdu, o birisi pandaların mübarizəsi üçün kampanyalar keçirir. Hətta bacısının boyfriend`i univerdə  2-ci kur tələbəsi, avtomatlaşdırma ixtisasında təhsil alan adam, həftə sonları Xarkovdan 200 km aralıdakı kənddə olan rəsədxanaya astronomiya öyrənməyə gedir. Həvəskar kimi, deyir “mən heç vaxt astroloq olası deyiləm, sadəcə maraqlarımı boşuna öldürmürəm”. Vallah, mat qalmışdım, hər gün dərsdə ol, həftə sonu da get rəsədxanaya. 200 km… Bakıda cammat 2 stansiya metro ilə kitabxanaya getməyə ərinir. Ordakıların hamısı ilə ayrılıqda tanış oldum, söhbət elədim, mənim üçün hər biri maraqlı insan idi. Çünki, hərəsinin öz maraq dairəsi var idi. Eynilik yox idi. Düşünürdüm Bakı da belə olsaydı nə dərəcədə maraqlı olardı həyat. Yoxsa hamı fotoqraf, hamı eyni dərəcədə cool olmazdı. Başqasını təkrarlayanda əslində cool olmadığınızın niyə fərqinə varmırsız ki? Çünki, sistem sizi klonlaşdırır. Ən çox Bakıdakı fotoqraflıq virusuna tutulanlara yazığım gəlir, bir iki aya o da dəbdən düşəndə o qədər pulları heyıf olur ara yerdə. Və ya 7dən 77yə hamının tutuldugu blackberry xəstəliyi.

Əlbəttə ki, bu hissədə hamını nəzərdə tutmuram, bir ölkəd ki, nazir qızıyla avtobus şoferinin də blackberry almasıdı məni narahat edən məsələ.

Bir yandan da əgər deyirəmsə, hamı öz istədyi kimi olsun və əgər hamı istəyirsə bir-biri kimi olmaq bu da onların istəyidi. Nə olsun şüuraltlarına hopdurulmuş istəkdi, əsas odu ki, insanlar bundan xoşbəxt ola bilir. Və bəlkə də həyatlarının, özlərinin fərqində olmadan yaşayırlar. Amma, bu da onların öz seçimidir. Hələ ki, bizim

Dünən Anna (dediyim oğlanın bacısı) bizi şəhərin ən böyük rəsm qalereyasına aparmışdı. Orda bir qızla tanış oldum, maraqlı söhbətimiz alındı. 30 yaşı var, ekonomistdir, bir neçə il işləyib sonra görüb ki, maraqsızdı ona bu iş, hər şeyi atıb indi gəlib art dərsləri alır universitetdə. Belə insanlardan “motivation” alıram. Bakıda tək-tük belə adam taparsan. Bizim millət həddindən artıq tələskəndi, burada isə sistemə qarşı öz həyatını qurtararaq davam edən insanlar var. Babamız Gandhi`nin nə vaxtsa haqlı olacağı günü səbrsizliklə gözləyirəm.

*   *   *

Ukraynaya gəlməmişdən 2 gün əvvəl ən çox məni təəccübləndirən hadisə əslində Bakıda yaşadığım 12 illik həyatımın əvəzsiz parçasıydı. Amma, mən bunun fərqinə varmırdım. Keçmiş iş yoldaşımla Cafecity`də oturmuşduq. Bizim masaya xidmət edən cavan oğlan yaxınlaşdı və heç nə olmamış kimi bizimlə rusca danışmağa başladı. Mən avtomatik azərbaycanca cavab verdim, yenə rusca danışdı. Doğurdan təəccübləndim. Bakıda bir restoranda işləyən ofisiant niyə rusca danışır ki? O.k., söz azadlığıdı, demokratiyadı kim nə dilində istəyir danışır, bunu dəstəkləyirəm və insanların xarici dildə danışa bilmələrini ilk öncə müsbət hal olaraq görürəm və dostlarıyla rus və ya türk, ingiliscə danışmağı da “praktika” olaraq dəyərləndirə  bilirəm. Amma, yəni bir kafedə işləyən ofisiant (bunu azerbaycanca yazmağa çalışdım, amma “xörəkpaylayan” tərcüməsi elə də ürəkaçan deyil) niyə müştəriyə yaxınlaşar yaxınlaşmaz rusca danışsın ki? Nədir bunun səbəbi? Bu doğurdan da məni çox narahat eləmişdi. Ən pisi də odur ki, mən Ölkədən çıxandan bir həftə sonra bunu hiss etməyə başladım.

*   *   *

Danışım millətimizin gedridə qalmışlığından. Başlıyaq geyimdən. Mən hələ 1-ci kursda Moskvada olanda dərk eləmişdim ki, Azərbaycandan başqa inkişaf eləmiş ölkələrin heç birində insanlara kimin nə geyindiyi maraqı deyil. Bura ümumiyyətlə dəhşətdi. Hamam xalatında get gir univermağa, heç kim sənə baxası deyil. Ümumiyyətlə bizdən fərqli olaraq buralarda kompleksizlik anadan gəlmə olur. Bilirəm ki, Bakıda da şəhərin ortasında mayallaq aşa bilərsiz. Sizə inanıram. Ya da yerdə oturaraq şahmat oynaya bilərsiz.  Bu qədər azad olduğunuza “şübhəm yoxdu”. Ümumiyyətlə, siz inkişaf sözünü leksikadan çıxarsaz yaxşıdı.

Həmin o party olan gecə ordakılardan biri sevgilimin olub olmadığını soruşdu. Yalandan desəydim “hə”, deyəcəydi ki, “şəkillərinizə baxım”. Bura Bakı deyil ki,  burda “silinib”, “kompu təzə format eləmişəm” tipli variantlar keçərli olsun. “Yox” desəydim, bu lap pis çıxırdı. Yəni bu insanlar üçün 19 yaşında “para”sız olmaq nadir görünən haldı. (Gey ya lesbian məsələsinə görə). Bilmədim neyniyim. Elə düzünü dedim – “Ayrılmışıq”.

­– Niyə?

Gəl indi cavab ver. Nə deyim, deyim səbəb mentalitetdi? Yoxsa deyim, düşdüyüm vəziyyətdən “peysər” kimi çıxarmaq istəmirdim. Düzünü deyim, ilk dəfə idi ki,  hansısa xaricinin qarşısında millətimə görə utanırdım (gizlətdim amma). Bu həddindən artıq gülüncdü.  Nə isə, yenə bir yalan uydurdum və vəziyyətdən çıxdım.

*   *   *

Bizdə gənclik ancaq yaşda özünü göstərir. Bizim ölkədə gənc yoxdu. 40 yaşında kişi ilə 20 yaşında cavan oğlanın fərqi: (Hələ fikirləşirəm).

Bazlıq gənclik deyil. Univerdə siqaret çəkmək də. Nə də dərsə “vyetnamka” ilə gəlmək. O başınız boyda olan telefona görə özünüzü cool saymağınız da. Arsız-arsız da hələ bir MAG verlişi zad çıxarıblar. Nəysə, bolluq olsun.

   

Qeyri-səlis məntiq

Düzü qələmi əlimə alana qədər necə başlayacağım özümə də maraqlı idi. Bu dəfə deyəsən öhdəmə çətin mövzu düşmüşdü. Amma, internet forumların birində gördüyüm başlıq nə yazacağımı mənə aydın etdi: “Qorxudan içindəki sevgini boğmaq”.

Əvvəl bu söz mənə çatmadı. Amma, sətiraltına fikir verəndən sonra nə demək istədiyini başa düşdüm.

Sevgi insan həyatına bircə dəfə qonaq gəlir. Çox olar iki dəfə. Üçüncü artıq sayılmır. Əlbəttə, söhbət sevgidən gedir, “sevgi”dən yox. Amma, mənim indi yazacaqlarım sevgidən deyil, bu millətin idealogiyasındakı çatışmamazlıqdan olacaq.

Həyatda elə insan yoxdu ki, ya sevgi etiraf etməsin, ya da ona sevgi etirafı olmasın. Kimisi bu təklifə qarşılıq verir, kimisi isə yox. Normal məsələdi. Bütün dünya bir-birinə aşiq deyil ki..?

Bəzən elə olur ki, bir qız uzun müddət xəyal etdiyi bir oğlandan  təklif alar, amma, qəbul etməz. Niyə? Nədir axı səbəb? Əslində səbəb çoxdu. Onların bəzisi çox çürük bir məntiqə əsaslanır.

Dediyim forumda bir qızla dialoqum alındı. “Meni seven oglan, defelerle mene sevgi etiraf  eliyib. Duzu men de onu sevirem. Ama qardawimin qorxusunnan qarwiliq veremmirem L”

Əvvəlcə ondan qardaşının yaşını və ondan böyük ya kiçik olduğunu soruşdum. Cavab olaraq mənə 23 yaşlı qardaşının özündən böyük olduğunu dedi. Mən:

– Bəs qardaşınızın sevgilisi var?

– O nişanlıdı ... .

– ... Üzr istəyirəm, amma, yəqin ki, nişanlı olduğu qız əvvəllər onun sadəcə sevgilisi olub. Düzdü?

O:

– Hə. Onlar unidə oxuyandan bir-birilərini istəyiblər. Univeri qurtaran kimi də nişanlandılar, sonra qardaşım əsgər getdi.

­...

– ... Bəs qardaşınızın nişanlısının qardaşı var?

...

– ... Yox, yoxdu.

...

Deməli belə... Hansı oğlan ki, bacısının yanında yad oğlan görsə vurub ağzını-burnunu partladacaq. Hələ evə girən kimi bir-iki şapalaq da bacısına vurub, onu bağlı otağa məhkum eliyəcək. Super... Mən millətimin qeyrətinə heyranam.

Amma, sabahı gün həmin o “qeyrətli” oğlanın hansısa qızla əl-ələ tutub gəzdiyini görəndə heyran olduğum şeyin içinə tüpürmək istəyirəm. Belə çıxır ki, sənin bacının qeyrəti ləyaqəti var, əlindən tutduğunun, saçlarını qoxulayıb öpdüyünün yox? Heç kim sənə demir burax bacını öz həyatını istədiyi kimi yaşasın. Sadəcə heç kəsi layiq olduğundan məhrum etmək düzgün deyil məncə.

Nə isə... Gör hardan gəlib hara çıxdım. Dediyim odur ki, mənə yalandan “dəbli qeyrət”dən dəm vurmayın.

Səbəblər çoxdu. Elə biri kompleks. “Mən bacarmaram... ayıbdı...”, valideyn qorxusu. Nə bilim nələr, nələr...

Sevmək nə ayıb, nə də gizlədiləsi bir şeydi. Hər kəsə məxsus olan bir hisdir. Heç kimin ixtiyarı yoxdu bu hissin qarşısında hasar hörsün.  Bu hissinizdən azad insan kimi istifadə edin. Kак говорится - ЛЮБИТЕ ДРУГ ДРУГА...

Milli oğlanlar

Сводка недоступна. Нажмите эту ссылку, чтобы открыть запись.

Xalq`ım

Vəziyyət o qədər kritikdir ki, heç bilmirəm haradan başlayım...

Lütfən, indidən bildirim ki, bu absurd atalar sözünü mənə demiyin, - “Qınından çıxıb, qınını bəyənməyən”. Bu söz inkarçılığın qarşısını alır, halbuki inkar yolu ilə inkişaf başlayır.

Bəzilərinə məlumdur ki, Azərbaycanda olmayanda 2-3 gündən bir yeni hekayə yazırdım. Azərbaycana gəldiyimdən bəri bu ilk yazım olacaq. Nəinki, yazmaq, normal oturub bir kitabı oxuya bilmirəm… Hər hansı bir nəsnəyə adapte olanda binanın qarşısından keçən Jiqulilərin içərisindən gələn Üzeyirin səsi bütün aləmi götürür, fikirim dağıldığı üçün heç cürə yazıyla və ya oxumaqla məşğul ola bilmirəm….

Yay tətili ərzində 5-6 gün Gəncədə oldum. Ümumiyyətlə Gəncədə çox az sayda azadfikirli, demokratik dəyərlərə yaxın insanlar var və o insanların toplaşdığı məkanlarda olmağa çalışırdım. Facebook vasitəsi ilə Gəncədə keçiriləcək kitab flashmobuna dəvət aldım və getdim…

Gəncənin məşhur Xan bağında bu flashmob planlaşdırıldı və oraya getdik. Orda Nicat adlı 21-22 yaşında bir oğlanla tanış oldum. Oxuyucuların əksəriyyətinin əlində İblisin Oyunu (tanış olduğum oğlanın kitabı) var idi. 5 dəqiqə keçəmiş hay-huy, polislər tökülüşdü. Onlara izah etməyə çalışdıq ki, cəmiyyətdə gənclərin asudə vaxtının çayçılarda keçirilməməsi üçün kitablarla insanlara təsir edirik ki, cahilliyin, manqurtluğun daşını atsınlar.

 Başına döndüyüm polislər “sən bizim cəmiyyətə manqurt deyirsən” – biri də kənardan gəldi dedi ki, bəs İblisin Oyununun təxribatını edirlər filan. Kitabdakı şəklə baxıb həmin oğlanın şəklini görüncə, “Aparın əəəə bunu” dedilər. Onu bölməyə apardılar, yalnız 2 gün sonra Facebook vasitəsi ilə onunla əlaqə saxlaya bildim. Baş verənləri belə şərh etdi:

 “Yolda mənə həqiqiətən yaxşı polis eləcə üzrxahlıq edirdi və oradan sağ salamat çıxmağım üçün rəislə “qadanalım-qurbanolumla” danışmağımı istəyirdi. Nəysə, yanımda bir nəfərdə gəlmişdi dostlardan. Sonda Rəisin özü də gəldi, “ Kimsən əəə sən, cəmiyyətə manqurt deyirsən, kitab yazıb xaricdə oxuyursan, kəşfiyyatçısan yoxsa, gəlmisən buralara?” – istədim deyim “ DOB”, dedim hələ lazım deyil, mədəni yolla izah etməyə çalışdım, ancaq nədənsə o məni agressiv başa düşdü və mənə dedi ki, sənə qanunları başa salacağıq podvalda. Belə deyəndə, məndə konstusiyanı 47,50,51, sensuzranın ləğv olunması,azad topaşmaq və s. kimi hüquqlarımın pozulduğunu dedim. Hüquqlarımı bildiyimə görə çöldəki 13 nəfəridə tutub gəitrdilər. Polislərin içərisində yaxşıları da var idi, amma onların içərisində talibilərdən fərqlənməyəndə var idi ki, orada olan qızlara sataşırdılar. Bu da birabrçılıq idi təbii ki…

Gələn gedən mənə baxırdı, kitabımın adını soruşurdu, nədən bəhs etdiyimi soruşurdu, məndə bezirdim… 15-16 nəfərə kitabın mövzusunu danışırıdm…

Ehh nəyəsə, xoşbəxtlikdən hüquqlarımızı bildiyimizdən azad olunduq. Çünki, orada sonda rəisə bir söz dedim: “ Mirzə Ələkbər Sabir Azərbaycan xalqını maarifləndirməsi üçün onları cahil, manqurt adlandırırdı. Nəticədə Mirzə Ələkbər Sabir başda olmaqla onun simasında olan insanların bu fikirlərinə görə 1918-ci il cümhuriyyətinin yaranmasında böyük köməklikləri dəydi. Tutmaq istəyirsinizsə, Mirzə Ələkbər Sabiri də tuta bilərsiniz. Bu onun fikiridir” .

Gəncədən qalan xatirələr bu qədər...

***

Bəzən mənə deyirlər ki, niyə Bakı haqda heç nə yazmırsan? Bakı haqqında yazsam heç kimə maraqlı olmayacaq, çünki hər kəs oranın yaxşısını da bilir, pisini də, insanları bir göz qırpımında məhv etməyə qadir şəhər daxili avtobus sürücüləri, mədəniyyətdən məhrum olmuş metro istifadəçiləri,sənəd almaq üçün BDU-nun verdiyi işgəncələr…. Dünən Bakıda yaşadığım kiçik bir əhvalatı yazmaq istərdim. Deməli:

 Tətil ərzində bir günlük Bakıya gəlmişdim. 59 nömrəli marşutda camaat az-qala bir-birinin belinə çıxırdı. Öz evində yemək bişirib yeməkdən başqa bir funksiyası olmayan 110 kiloya yaxın orta yaşlı qadın, burnunun qırağından yağ damcıllaya-damcıllaya, peraşki iyi verərək , gedib, pəncərəyə tərəfədə oturan oğlana özünü göstərdi ki, o oğlan yerindən dursun. Ancaq oğlan heç bir reaksiya vermədi. Peraşki iylənən qarnını qabağa verən arvad söylənməyə başladı ki, "indiki zamanda heç cavanlarda böyüyə hörmət qalmayıb ki, böyüyə dursun yer versin". Oğlan heç bir reaksiya vermədi. Artıq hər kəsin fikiri həmin oğlanda idi, ictimai qınaq oğlanı yıxacağına oxşamırdı. Hərçənd ki, oğlanın heç bir reaksiya verməməsi mənə ləzzət edirdi. Çünki Avropada qocaya yer versən, çantasını başına çırpar ki, mən sənə dedim ki, bəyəm mənə yer ver?! Qarşındakı insana yer verməklə, o insanı gücsüz, qoca, öz ayaqları üzərində dura bilməyən ixtiyar adlandırmış kimi olduğun üçün, sən təhqir oluna bilərsən. (həqiqətən belədi) Bizdə isə 18 yaşlı, kişilərdən də sağlam olan qızlara da yer verirlər.

 Nəysə, haşiyəyə çıxdım bir az. Hə, qıraqdan bir kişi səsi gəldi ki, “ Hə ay bajı, mənim hörmətsiz övladım olsa, onun canını alaram”. Mən tez o oğlanın üzünə baxdım, heç bir reaksiya yox idi. Nəhayət, üzündə saqqalı olan qara geyimli bir qaqaş, oğlanın çiynindən vuraraq “ Qaqaş, ağsaqqal-ağbirçək var, dur qoy otursunlar”. Saçı səliqəli və üzündə nurani göyçəklik olan həmin oğlan başını qaldırdı, nədənsə ilk mənim üzümə baxdı. İstədim, əlimlə göstərim ki, durma, otur! Oğlan ətrafa baxdı ki, hamı ona nifrətlə baxır. O şoferə səsləndi ki, indi saxlasın. Oğlan əyilib, yerdən qol-altı dəstəyi götürdü. Sağ ayağı dizindən sınıq imiş. Dəmir trafaret bərkidilmişdi ayağına. Mənim ürəyim acıdı, oğlan birtəhər avtobusdan düşdü və çöldən içəridəkilərin üzünə baxdı. Əmin idim ki, oğlanın düşəcəyi yer bura deyildi, o insanlara görə düşdü. Oğlanın bir qıçasının olmamağına (Demək olar ki, bu belə idi. Trafaret bərkidilmiş ayaq heç bir halda yerə basılmamalıdı. Bunu yaşamışam) təəssüflənməyən, yekəqarınlı qadın, camaatı basa-basa getdi özünü oğlanın yerində əyləşdirdi.

 Məni “çıldırtan” odur ki, bu olanlardan heç kim dərs çıxarmadı. Belə də şey olar?! Orada o sözləri işlədən insanlar vicdan əzabından ölməliydilər. Oğlan düşəndən də sonra hələ də ağsaqqallar ədəb-ərkandan danışırdılar. Bu bizim mədəni sivilizasiyamızın dayaz olduğunu göstərir.

Bu da bir günlük Bakı xatirəsi...

***

Deyirlər, Dünya əxlaqsızdır, Azərbaycan əxlaqlı.. AzTV tipli yanaşamalar var cəmiyyət tərəfindən. Azərbaycanın hər tərəfində fahişəliyi sənətə çevirənlər var. Təbii ki, buna görə fahişələri qınamaq olmur, onlara verilən təhsil və ya peşə düzgün olsaydı, təhsilin strukturu düz qoyulsaydı heç kim də fahişəliklə məşğul olmazdı. Yol boyunca hər yanda qarşına bu “sənət”-in sahibləri çıxır. Ətrafdakı kişilərdə pulları çatmadıqda, bacardıqları qədər söz atıb ayaqüstü mastrubasiya yaşayırlar...

***

Gələk əsərimizin kuliminasiyasına. Tətilim sonunda Bakıya qatarla qayıdası oldum... Havada əla bir sərinlik var idi. Oturub zun müddət işləmək olardı. Bileti həmişə 33-cü kupeyə alıram. 90% kupedə tək gedirəm. Bu dəfə də tək getdim, yolda “Əli və Nino” əsərini oxuya-oxuya düşünürdüm ki, gözəl vaxt keçirirəm. Birdən birə sağ kupedən, ambulans siqnalına bənzəyən səs gəldi, amma sonradan mənə məlum oldu ki, bu siqnal deyil, körpə uşağın ağlamasıdır. Uşaq elə ağlayırdi ki, fikirim dağılırdı və kitab oxuya bilmirdim. Gecə saat 2-ə kimi belə davam etdi. Deməli, həmin kupedən bir qoca qadın və 16-17 yaşlı qız tualet üçün kupedən çıxdılar. Birdən kupedən kişi səsi gəldi:

– Səbinə, bilirsən də səni çox sevirəm.

–Mən də səni sevirəm, – incə qız səsi gəldi. Bilinirdi ki, o ağlayan uşağın anasıdır.

– Mən sənlə həmişə qatarda sevişmək isəmişəm.

Onların pıçıldayaraq danışmasına baxmayaraq mən hər şeyi eşidirdim. Qız sonra davam etdi :

– Aaa... elə burda?

–Həə, o biri kupe boşdur, səssiz işimizi həll edək, mamamgil gələnə kimi. (Ucara kimi kupelərin çoxu boş olur, əsas da yayda.)

Bir neçə saniyə səssizlikdən sonra sapıklık başladı. Kitabı kənara atdıb, əlimi üzümə qoyub və düşündüm: “ İnsan fantaziyası nə qədər dərin olmalıdır ki, anası və qızı tualetdən gələnə kimi onlar bu işlə məşğul olmaq istəyirlər və həqiqətən bacarırlar. Ya bu insanlar seksual inqilab yaşayıblar öz kəndlərində, ya da o qədər tək qalmayıblar ki, işlərini 5 dəqiqə içində elə qatarda görürdülər. Mat-məəttəl qaldım. Vallah mən heç inanmağım gəlmir ki, hətta Fransada belə şey baş versin. Buna sevinmək lazımdır, ya ağlamaq?!

***

Bəzən mənə deyirlər ki, sən nankorsan. Allahın verdiyi nemətləri bəyənmirsən. Əstağfürillah... Bu heç də belə deyil. Allah bizə nemətləri verib ki, onlardan gözəl təamlar hazırlayıb yeyək. Amma, bizim millətin fantaziyası “o dərəcədə” inkişaf edib ki, əlinə nə keçdi atır qazanın içinə ki, “qoy qaynasın, bütün ərzaqların dadı bir-birinə qarışanda dadlı olur”.  Belə də şey olar?! Əgər həftəbecəri yeməmək nankorluq sayılırsa, bəli, mən nankoram...

HƏLƏLİK SON...

Gənclərə məktub

Yolla gedirsən... Ətrafda olan hər şey, insanlar, maşınlar, daş binalar, hətta zavodlar belə bir çox hallarda insanı düşünməyə vadar eləyir... Amma, yenə də suallar qalır insanın beynində:

– “Bunlar hamısı nə üçündür?”, “Məqsəd nədir?”, “Əgər öləcəmsə niyə varam?”, “İnsanlar niyə heç nəyin üstündə biri-birilərinə düşmən kəslirlər?”, “Bir parça çörəklə bir günü başa vurmaq olarsa, onda bahali yeməklər, restoranlar niyə insanların həyat tərzinə çevrilir?”, “Hansısa bir qonaqlığa və ya toya geyməyə paltar almağa imkanın olmadığı halda niyə başqasının paltarını pulla kirayə götürməlisən?”,  “Əgər bildiyin halda ki, bir hərəkətin kiminsə həyatinı riskə atır, onda niyə bilə-bilə bu pisliyi edirsən?” …

Hərdən sevinirəm ki, Bakıda yaşayıram. Xəzəri olan Bakıda… Dərdlərim içimdə üsyan edəndə onları Xəzərə boşaldıram. Bəlkə də başqaları kimi oda dərdlərimi ona danışmağımı istəmir. Hər gün eyni işlər bezdirir adamı. Səhər qalx, yemək ye (əgər varsa), get dərsə, hər gün saxta gülüşlə müəllimə “hörmət” et, gəl evə, valideynlərinin danlamalarına qulaq as (sənin xeyrinə olduğunu düşünürlər), bir təhər yatana qədər vaxtını keçir (səviyyəsiz çatlarda yazış, pornoqrafiyaya bax, Facebook-da şit poza verən qızlara dostluq göndər, saat ilişib dəyananda başını divara vur ki, vaxt tez keçsin, və s. bu cür “səmərəli” işlərlə..!) və nəhayət yatanda yorğanın altında düşün:

– Bir günüm getdi… Hara getdi..? Niyə getdi..? Bu gün yeni nə öyrəndim..? Sabah nə öyrənməliyəm ki, birisi gün mənə lazım olsun…?

Ya da ki, istəsən heç nə düşünmə. Başını at balınca, yat ölü kimi… Sən onsuz da həyatının cəmi 4-5 ilini yaşayırsan. Qalanını canlı ölü olursan.

Nifrət elədiyim isə yalan hesabına iş görməkdi. Onsuz da vətəndşı olduğum bu ölkədə “demokratiya”ya ancaq AzTV-də rast gəlmək olur. Bir sözlə, haqsızlıq baş alıb gedir. Güclülər istədiyini edir, basıb zəifləri əzir. Buna baxmayaraq bəziləri belə halından şikayətçi deyil bu ölkədə. “Nəfəs alıb, bir tikə çörək tapa bilirəmsə min şükür” – deyirlər. Azadlığın ən böyük düşməni də elə bunlardır. Qoyunlar bilmirlər ki, Azərbaycanda orta hesabla aylıq əmək haqqı 3000 manatdır. Rüşvət almayan müəllim ayda 250 manat qazanırsa, “hörmət” edilən həkim 5750 manat qazanır. Bu ədədlərin də ortaq qiyməti eləyir 3000 manat (AOƏH). İnsanlar 5-10 saniyəlik həzzin nəticəsini düşünmədən günaha batırlar. Ya da düşünərəkdən…

Ehhh... İnsanlarda ideologiya çatışmamazlığı özünü göstərir: “Buna bax, şalvarı belindən düşür…”, “Buna bax, roka qulaq asır, dəlidir!”, “Buna bax, yayda əlcək taxır!”, “Belə oğlan olar?! Saçının uzunluğuna bir bax!!!”, “Bu abırsıza bax hələ, şəhərə də şortik geyərlər…”.

Belə fikirlər onu deməyə əsas verir ki, cəmiyyətimiz çox geridə qalıb. Rep bizim yaşlı nəslin nümayəndələrinə qeyri-ciddi bir iş kimi görünə bilər. Amma, o vaxtlar Mirzə Ələkbər Sabir, Cəlil Məmmədquluzadələr “Molla Nəsrəddin”i nəşr edəndə onların da yaşlı nəsilləri barmaq ilə onları göstərib gülürdülər. Jurnal, qəzet çıxarmağı Avropadan gəlmiş pis vərdiş kimi qiymətləndirirdilər. Elə indi də rep Azərbaycanda eyni problemi yaşayır. Yəni ki, eyni sözü kitabda yazsan olacaq ciddi ədəbiyyat, mikrofonla desən olacaq qeyri-ciddi rep. Amma ki, sözün mahiyyəti eyni olaraq qalır.

Məktəblərdə tərbiyə əvəzinə əsarət hökm sürür... Qapılar bağlı – birdən kimsə dərsdən qaçar! Əgər sinifdə istək olmadan dərs dinləyəcəksənsə bu onsuz da insan üçün vaxt itkisidir... İnsan özünü hansısa bir yolda görməlidir və dayanmadan irəliləməlidr... Bir ailədə hami ALİM ola bilməz ki.?! Məcburi savadlı olmaqdansa özünə yaxın olan işlə mşğul ol..! Bir saniyə belə vaxt itirmək olmaz... Bir kəlmə belə artıq işləmək olmaz... Bir qram suyu belə ehtiyacın olmadan içmə. Susuzluqdan saniyədə 5-6 nəfər insan ölür bu dünyada... Yazmaqla qurtarmır, zaman yetməz hər şeyi yazmağa…

SADƏCƏ HƏR ŞEYDƏN NƏTİCƏ ÇIXARIN !!!